Onderzoek heeft uitgewezen, dat een behoorlijke groep Nederlanders met grote financiële uitdagingen een grote kans maakt om in de wanbetalersregeling terecht te komen. Niet alleen door tijdelijke maar ook door structurele geldzorgen. En zit je eenmaal in de wanbetalersregeling, dan kom je er bijna niet meer uit. Althans, dat was tot voor kort het geval.
Docent Bart Seegers
Toen ik in 2004 voor het eerst de definitieve opzet van de Zorgverzekeringswet zag, viel me al snel op dat de overheid de verzekeringsplicht voor de zorgverzekering serieus nam. Geen wirwar aan wetsartikelen met allerlei rechten, plichten, voorwaarden en uitzonderingen, zoals we dat kennen in het Nederlandse poldermodel. Nee, een concrete wet ondersteund met sancties, als je niet aan de spelregels houdt. Sancties die je meteen in de portemonnee voelt. Ik heb het hier met name over de wanbetalersregeling. Als je zes maanden lang je zorgpremie niet betaalt, dan word je aangemeld bij het CAK. Het CAK neemt dan de premie-inning over van de zorgverzekeraar. En in plaats van een reguliere premie wordt dan de zogenaamde bestuursrechtelijke premie ingehouden. Het moge duidelijk zijn dat de bestuursrechtelijke premie veel hoger is dan de reguliere premie bij de zorgverzekeraar.
Forse achterstanden bij zorgverzekeraars
De standaardpremie is de gemiddelde nominale premie die verzekerden voor een zorgverzekering betalen.
Na de start van de wanbetalersregeling in 2006 werd al snel duidelijk dat de zorgpremie niet door iedere Nederlander gemakkelijk was op te brengen. En daar waar de nood aan de man is, ligt de prioriteit vaak niet bij de premiebetaling, maar meer bij de dagelijkse dingen, zoals boodschappen en andere huishoudelijke uitgaven. Met alle gevolgen van dien: forse achterstanden bij de zorgverzekeraars. Om dit te voorkomen heeft de overheid er daarom voor gekozen om de bestuursrechtelijke premie hoog in te steken, namelijk 130% van de standaardpremie. De standaardpremie is de gemiddelde nominale premie die verzekerden voor een zorgverzekering betalen. Op zich kan ik me goed vinden in deze strenge aanpak. Want in mijn beleving maken zachte heelmeesters stinkende wonden. Maar waarom heeft dit dan niet direct geleid tot afname van het aantal wanbetalers? Sterker nog, in de loop van de tijd nam het aantal wanbetalers zelfs verder toe. Met een hoogtepunt (of beter dieptepunt) in 2014 met ruim 300.000 wanbetalers.
Wet verbetering wanbetalersmaatregelen
Zit je eenmaal in de wanbetalersregeling, dan kom je er bijna niet meer uit. Althans, dat was tot voor kort het geval
Onderzoek heeft uitgewezen, dat een behoorlijke groep Nederlanders met grote financiële uitdagingen een grote kans maakt om in de wanbetalersregeling terecht te komen. Niet alleen door tijdelijke maar ook door structurele geldzorgen. En zit je eenmaal in de wanbetalersregeling, dan kom je er bijna niet meer uit. Althans, dat was tot voor kort het geval. Want voordat de wanbetalersregeling in 2015 werd aangepast gold als hoofdregel: eerst de volledige premie-achterstand bij de zorgverzekeraar inlopen en dan pas de afmelding aanvragen bij het CAK. Dit is gelukkig veranderd. Dankzij de Wet verbetering wanbetalersmaatregelen heb je nu als wanbetaler meer mogelijkheden om eerder het CAK vaarwel te zeggen en weer terug te keren naar de zorgverzekeraar. Zo kun je nu ook ná de aanmelding bij het CAK alsnog een betalingsregeling treffen met de zorgverzekeraar over de nog openstaande premies. Daarnaast heeft de uitstroomregeling voor bijstandsgerechtigden bijgedragen tot een verbetering van de positie van Nederlanders die onder de Participatiewet vallen.
Eindafrekening van het CAK afgeschaft
Dan heb je bijna de wanbetalersmarathon (want zo wordt het vaak wel ervaren) uitgelopen en struikel je in het zicht van de finish.
Als sluitstuk op de verbeteringsmaatregelen is sinds 1 augustus de eindafrekening van het CAK afgeschaft. Tot 1 augustus moest de wanbetaler bij het verlaten van de wanbetalersregeling de (eventueel) nog openstaande bestuursrechtelijke premie afrekenen. Dit kon oplopen tot honderden euro’s. Geld wat voor de meeste mensen in deze situatie niet voor het oprapen ligt. Dan heb je bijna de wanbetalersmarathon (want zo wordt het vaak wel ervaren) uitgelopen en struikel je in het zicht van de finish. Met deze maatregel krijgen deze verzekeringnemers nu een extra steuntje in de rug. Een steuntje die ze goed kunnen gebruiken. En zoals ik er tegenaan kijk: iedereen verdient een tweede kans. Vooral als het aankomt op een gezonde financiële toekomst.
Bart Seegers
