Wat zijn de verschillende wijzen van beslaglegging?

Geplaatst op

Je cliënt kan worden geconfronteerd met verschillende wijzen van beslag. De meest voorkomende wijze is loonbeslag (derdenbeslag). Daarnaast kennen we ook beslag op huurtoeslag, zorgtoeslag, bodembeslag, executoriaal beslag en conservatoir beslag.
Lees onderstaand meer over de verschillende soorten van beslaglegging.

eigenschappen van een schuldhulpverlener

Executoriaal beslag onder de schuldenaar

Beslag kan worden gelegd op eigendommen (vermogensbestanddelen) van de schuldenaar zoals roerende zaken (inboedel of auto bijvoorbeeld). Soms wordt daarbij de hulp van de politie ingeschakeld om desnoods geforceerd de woning binnen te dringen.

De deurwaarder zal eerst een lijst opstellen van de goederen waar hij beslag op heeft gelegd. Deze mogen daarna niet meer door de schuldenaar worden weggehaald. Niet alle goederen mogen in beslag worden genomen. Zo moet essentiële huisraad blijven staan. In een later stadium kunnen deze goederen openbaar worden verkocht. Van de opbrengst wordt eerst de deurwaarder en daarna de schuldeiser (deels) betaald.
Er wordt ook wel eens beslag gelegd op het saldo van de lopende bankrekening van de schuldenaar. Dit kan als wordt vermoed dat er een flink saldo is. Er kan beslag worden gelegd op het saldo dat er op het moment van beslaglegging is.

Executoriaal beslag onder derden

Bij zogenaamd “derdenbeslag” moet vooral worden gedacht aan beslaglegging op vorderingen die de schuldenaar op zijn beurt zelf heeft op “derden”. Bekende voorbeelden zijn vorderingen op een werkgever (loon) of op een uitkeringsinstantie (uitkering). Een deurwaarder deelt de uitkeringsinstantie of werkgever mee dat er bij elke betaling aan de schuldenaar een bepaald bedrag aan hem moet worden afgedragen.

De werkgever of uitkeringsinstantie is wettelijk verplicht het beslag uit te voeren. De werkgever is verder wettelijk verplicht om gegevens van de werknemer aan de belastingdienst/deurwaarder door te geven. Dit levert geen schending van de privacy van de werknemer op. Medische gegevens mogen nooit doorgegeven worden door de werkgever.

De werkgever is verder verplicht om de werknemer over het loonbeslag op de hoogte te stellen. Natuurlijk weet de werknemer hier al van na verschillende aanmaningen van de deurwaarder of belastingdienst te hebben gehad. De deurwaarder zal een verklaringsformulier bij de werkgever achterlaten, die binnen 4 weken weer moet worden terug gestuurd aan de deurwaarder.
Het is belangrijk dat de afhandeling van het loonbeslag snel gebeurt. De werkgever mag voor de uitvoering van het beslag geen kosten bij de werknemer in rekening brengen.

Belangrijke zaken bij beslaglegging

Als er meerdere deurwaarders beslag hebben laten leggen op het inkomen, worden de bedragen verdeeld volgens een verdeelsleutel. De deurwaarder die als eerste beslag heeft gelegd op het inkomen zorgt voor de verdeling.

 Beslagvrije voet
Bij een beslag onder derden is er een wettelijk minimumbedrag dat de schuldenaar te allen tijde zelf mag behouden. Dat heet de beslagvrije voet.
 Informatieplicht
Bij beslaglegging op het inkomen is de schuldenaar verplicht zijn inkomsten en uitgaven aan de deurwaarder mee te delen. De deurwaarder kan daarmee de beslagvrije voet vaststellen. Veel schuldenaren doen dit echter niet. In dat geval mag de deurwaarder een afwijkende beslagvrije voet hanteren, vrijwel altijd in het nadeel van de schuldenaar.
 Bijkomende incassokosten
Incassoactiviteiten kosten geld. Dit geld wordt bij de schuldenaar in rekening gebracht. Dit is de reden dat vorderingen soms enorm oplopen. Voorbeelden van kosten zijn renteverlies van de schuldeiseradministratiekosteninformatiekosten en aanmaningskostenContractuele rente is de rente die veelal in de voorwaarden is opgenomen bijvoorbeeld bij postorderbedrijven of kredietverstrekkers.

Buitengerechtelijke incassokosten (dus van de schuldeiser zelf of van een incassobureau) zijn vastgelegd in de het Besluit vergoeding voor buitengerechtelijke incassokosten. Het gaat dan om kosten die gemaakt zijn tot aan de dagvaarding. Gerechtelijke kosten die door een deurwaarder gemaakt worden, zijn vastgelegd in het Besluit tarieven ambtshandelingen gerechtsdeurwaarders.

Beslag op de toeslagen

Er geldt een beslagverbod voor toeslagen. Er zijn echter drie uitzonderingen:
 de verhuurder kan beslag op de huurtoeslag leggen vanwege een huurschuld;
 de zorgverzekeraar kan beslag leggen op de zorgtoeslag wegens een premieschuld
 een instelling voor kinderopvang kan beslag laten leggen op de kinderopvangtoeslag wegens een schuld

In de wet staat namelijk dat beslag op een toeslag mogelijk is voor: “een vordering tot nakoming van een betalingsverplichting wegens een geleverde prestatie waarbij de betalingsverplichting ter zake van die prestatie oorzaak is voor de tegemoetkoming” (zie artikel 45 Algemene wet inkomensafhankelijke regelingen (Awir).

Dit wetsartikel werpt wel de vraag op hoe nauw het verband moet zijn tussen de schuld en de toeslag wil er beslag op de toeslag mogelijk zijn. Wat te denken van een oude verhuurder die wegens een oude betalingsachterstand beslag legt op de huurtoeslag terwijl de schuldenaar nu van een andere verhuurder huurt en op die grond nu die huurtoeslag ontvangt? De gerechtelijke uitspraken hierover zijn helaas niet eenduidig (bron: schuldinfo.nl).

Wanneer geldig beslag op een toeslag is gelegd valt de gehele toeslag onder het beslag. De beslagvrije voet is op de toeslagen niet van toepassing. Dit kan als gevolg hebben dat de schuldenaar ernstig in de financiële problemen komt als een andere schuldeiser beslag wil laten leggen op het inkomen. Bij het vaststellen van de beslagvrije voet moet dan echter wel rekening gehouden worden met het feit dat er geen toeslag wordt ontvangen. Bij het berekenen van eventuele correcties wordt dan dus uitgegaan van de situatie zoals die op dat moment werkelijk is. De beslagvrije voet moet vanwege de hogere kosten dus hoger worden vastgesteld. (bron: schuldinfo.nl).

Bodembeslag

Bodembeslag komt eigenlijk alleen voor in de zakelijke wereld. Als er betalingsachterstanden zijn bij de belastingdienst, kan de belastingdienst opdracht geven aan de belastingdeurwaarder tot het leggen van zogenaamd bodembeslag. Hierbij wordt beslag gelegd op alle goederen die zich bevinden op de bodem van de belastingschuldige, die dienen ter stoffering van die bodem (zaken die langdurig op de bodem verblijven zoals machines of inventaris). Het beslag kan zelfs gelegd worden op spullen van een ander, indien deze aanwezig zijn op die bodem. Deze andere zal moeten aantonen dat deze spullen zijn reële eigendom zijn, om verkoop te voorkomen.

Overheidsvordering

Overheidsinstanties zoals de (gemeentelijke en rijks-) belastingdienst en waterschappen kunnen relatief eenvoudig beslag leggen op het banksaldo van een schuldenaar. Dit wordt ook wel overheidsvordering genoemd. Dit kan al plaatsvinden na betekening van een dwangbevel. Daarbij geldt dat niet alleen het saldo op het moment van beslaglegging kan worden ingevorderd maar ook bijschrijvingen gedurende een week daarna. Ook kan daarbij een eventuele kredietfaciliteit worden aangesproken, zodat de schuldenaar rood kan komen staan.

Overheidsvorderingen mogen plaatsvinden voor aanslagen van ten hoogste € 1.000,-. Er mag voor dezelfde aanslag maximaal twee keer per maand een overheidsvordering worden gedaan en dat maximaal drie maanden lang. De overheidsvordering zelf mag per keer maximaal € 500,- bedragen. Deze mag wel gesplitst worden in deelvorderingen. Hierdoor neemt de kans toe dat per keer in elk geval een deel wordt ingenomen.

Conservatoir beslag

Een conservatoir beslag is een beslaglegging die gedaan wordt nog voor dat er een vonnis is uitgesproken. De bedoeling van het beslag is om, voordat een dure procedure wordt gevoerd, zekerheid te verkrijgen dat er ook iets te halen valt bij de wederpartij. Een schuldeiser kan via een advocaat bij de voorzieningenrechter van de bevoegde rechtbank hiertoe een verzoekschrift indienen. In dit verzoekschrift dient de vordering te worden omschreven waarvoor het beslag wordt gelegd en het goed waarop het beslag zal worden gelegd. Het verzoek wordt bijna altijd gehonoreerd zonder dat de schuldenaar wordt gehoord.

Als een conservatoir loonbeslag wordt gelegd zal de schuldenaar wel worden gehoord. Bij de beoordeling van de rechter of een conservatoir beslag is toegestaan wordt dan gekeken naar het inkomen en vermogen van de schuldenaar en de beslagvrije voet. Het leggen van een conservatoir beslag dient wel te worden gevolgd door een procedure waarin over de vordering wordt geoordeeld.

Hoewel het eenvoudig is om een conservatoir beslag te leggen is het niet zonder risico. Als de vordering waarvoor het beslag is gelegd uiteindelijk wordt afgewezen is de beslaglegger aansprakelijk voor de schade die de wederpartij heeft geleden. Na het opleggen van een conservatoir beslag dient binnen veertien dagen een procedure tegen de schuldenaar te worden opgestart. De schuldenaar zal dan moeten voorkomen bij de (kanton)rechter, die een uitspraak zal doen.

Conservatoir beslag wordt mede gebruikt als pressiemiddel in civiele conflicten. Men kan via een beslaglegging op bankrekeningen een onderneming zeer effectief lamleggen. De beslagen partij zal dan geen keus hebben dan het beslag via een kort geding aan te vechten. Zodra de veroordeling heeft plaatsgevonden wordt het conservatoir beslag een executoriaal beslag. Met andere woorden: de deurwaarder mag dan namens de schuldeiser overgaan tot executie.

Beslagverboden

Voor een aantal regelingen en voorzieningen gelden beslagverboden waardoor er geen of slechts door bijzondere schuldeisers beslag gelegd kan worden, o.a.:
 bijzondere bijstand;
 toeslagen(met uitzonderingen)
 kinderbijslag
 individuele inkomenstoeslag
 studiefinanciering
 tegemoetkoming onderwijsbijdrage en schoolkosten
 onkostenvergoedingen voor ambtenaren (en in de praktijk ook onkostenvergoedingen voor anderen in loondienst)

Verjaring van schulden

In beginsel geldt voor een vordering een verjaringstermijn van 20 jaar. Bij overeenkomsten (bijvoorbeeld een geldlening) geldt een termijn van vijf jaar. Om verjaring te voorkomen moet de schuldeiser elke keer binnen de verjaringstermijn aan de schuldenaar meedelen dat er een vordering is (dat heet “stuiting van verjaring”). In de praktijk van schuldhulpverlening komt verjaring van schulden niet vaak voor. Komt zoiets voor, dan is het verstandig hierover juridisch advies in te winnen.

Akte van cessie

Met een ‘akte van cessie’ wordt een vorderingsrecht, zoals een deel van het salaris, overgedragen aan een andere partij. Het doel kan zijn dat er voor de andere partij (meestal een schuldeiser) een waarborg ontstaat voor een periodieke betaling. Ook kunnen (in de zakelijke wereld) vorderingen worden verkocht aan derden (factoring).

Als iemand een deel van zijn inkomen cedeert aan een andere partij, dan wordt dat gedeelte ingehouden op zijn inkomen en direct betaald aan die partij. We spreken dan van een looncessie. Wees voorzichtig met een akte van cessie, want het vervelende is dat deze aktes niet eenzijdig door de schuldenaar op te zeggen zijn. Een akte van cessie kan bestaan naast een loonbeslag. De deurwaarder die namens een andere schuldeiser loonbeslag heeft gelegd, ontvangt daarbij dus wel minder geld.

Wat is er tegen een looncessie te doen?

Als deze andere schuldeiser vindt dat hij vanwege een cessie wordt benadeeld, kan hij een ‘actio de pauliana‘ instellen om zo de cessie ongedaan te maken. Deze andere schuldeiser moet daarbij kunnen aantonen dat de schuldeiser die de akte van cessie heeft opgesteld hem willens en wetens door deze daad benadeelt. Het beroep op pauliana geldt alleen voor de schuldeiser die daar zelf een beroep op doet. Bij meerdere schuldeisers moet elke schuldeiser afzonderlijk daar dus een beroep op doen.

Verder kan een looncessie als voorwaarde voor een betaling eigenlijk worden beschouwd als een overdracht van een vordering tot zekerheid. In de wet staat echter dat een overdracht tot zekerheid geen geldige overdracht is. De Hoge Raad heeft een uitspraak van het Hof Amsterdam in een dergelijke zaak bekrachtigd.