Binnenkort gaat de opleiding Schuldhulpverlener weer van start. Voor wie benieuwd is naar wat de mogelijkheden zijn als je de opleiding hebt afgerond en wellicht daarom nog twijfelt of je je moet inschrijven, gingen we in een eerlijk gesprek met docent Fokke van der Meulen. Met zijn jaren ervaring als schuldhulpverlener en daarna als docent bij Learncare Academy, weet hij als geen ander hoe het werkveld eruit ziet, waar je aan de slag kunt en wat benodigde competenties zijn.
Baankansen als schuldhulpverlener
“Het liefst zou ik natuurlijk willen zeggen dat ze in rijen van 5 op je staan te wachten als je de opleiding hebt gedaan”, vertelt Fokke. “Dat is niet altijd waar in de praktijk, maar het onderwerp blijft wel actueel. Er speelt veel financiële problematiek in Nederland, waardoor de vraag naar schuldhulpverlening hoog blijft.” Volgens de laatste cijfers zijn er ruim 726.000 Nederlandse huishoudens met schulden: een recordaantal.
“Ik merk dat het heel afhankelijk is per gemeente of ze schuldhulpverleners aannemen die net uit de schoolbanken komen”, zegt Fokke. “Over het algemeen zijn gemeenten op zoek naar meer ervaring.”
Het is namelijk niet een soort technisch trucje dat je toe kunt passen, benadrukt Fokke, waardoor je eenvoudig schulden kunt oplossen bij je cliënten. “Hoe meer ervaring je hebt, hoe meer je dan ook hebt geleerd over hoe je het beste om kunt gaan met cliënten. Natuurlijk behandelen we in de lessen gesprekstechnieken en oefenen we de verschillende situaties die je mee kunt maken. Maar iedere situatie en ieder mens in de schuldhulpverlening is uniek.”
Dat betekent niet dat je zonder ervaring niet aan de slag kunt. “Er zijn ook gemeenten die bij het solliciteren meer naar de mens kijken die tegenover hen zit”, vertelt hij. “Ik heb bijvoorbeeld een keer een cursist gehad die vrachtwagenchauffeur was geweest en die meteen bij een gemeente aan de slag is gegaan.”
Tip om de kans op een baan te vergroten
Vaak helpt het wel als je een achtergrond hebt op sociaal of financieel gebied, waardoor je al kennis en ervaring meebrengt vanuit dat vak. “Deze bagage, in combinatie met de relevante kennis die je tijdens de opleiding opdoet, is waardevol en biedt soms extra kansen”, zegt hij.
Fokke geeft cursisten altijd de tip om ondernemend te zijn en al te starten met vrijwilligerswerk, bijvoorbeeld bij SchuldHulpMaatje of Humanitas. “Hierdoor doe je waardevolle ervaring op, krijg je feeling met cliënten én kun je een netwerk opbouwen en jezelf profileren”, legt hij uit.
Voordeel als startende schuldhulpverlener
Een voordeel als startende schuldhulpverlener is dat je helemaal op de hoogte bent van de laatste ontwikkelingen in het vak. “Het is een must dat je als opleider werkt met de laatste inzichten, wetgeving en cijfers”, zegt Fokke. “We zorgen er daarom voor dat alle berekeningen worden geactualiseerd en dat de laatste ontwikkelingen zijn verwerkt in het lesmateriaal, zoals de gedragscode die twee maanden geleden is ingegaan.”
Lees ook: Een overzicht van de grootste ontwikkelingen binnen de schuldhulpverlening
Waar kun je als schuldhulpverlener werken?
Naast de gemeente kun je aan de slag bij verschillende organisaties, vertelt Fokke. “Van de laatste groep die ik bij Learncare gedraaid heb, is bijvoorbeeld iemand aan de slag gegaan bij een schuldhulpdienstverlener voor ondernemers. Ook zie ik weleens dat mensen aan de slag gaan als budgetcoach.”
Goed om te weten is dat het volgens de wet verboden is om rechtstreeks door cliënten betaald te worden voor schuldhulpverlening. Je kunt dus niet zomaar als zzp’er aan de slag. “Wel zie ik vaak dat oud-cursisten via detacheringsbureaus gaan werken”, vertelt Fokke. “Op die manier word je door het detacheringsbureau betaald en hoeft de cliënt met schulden niet verder in de problemen te raken.”
Geschikte eigenschappen en competenties voor schuldhulpverleners
Welke eigenschappen en competenties zouden mensen moeten hebben als ze de opleiding Schuldhulpverlener gaan volgen? “Natuurlijk moet je juridische en cijfermatige kennis hebben”, zegt Fokke. “Maar dat leer je ook tijdens de opleiding. Nog belangrijker is dat je je op een bepaalde manier tot je cliënten kunt verhouden.”
Het vak is heel tweezijdig: je hebt de juridische en financiële kant, maar ook het menselijke aspect. “Dit betekent dat je goed moet kunnen coachen en oordeelloos moet kunnen zijn”, zegt Fokke. “Het is steeds meer de tendens om het vak met een holistische benadering te bekijken. Je komt immers in een werkveld terecht waar mensen niet meer adequaat kunnen functioneren.”
Inmiddels weten we door onderzoek dat dit komt door de situatie waarin ze zich verkeren. “Je rationele menselijke mogelijkheden zijn als het ware aangetast: je kunt niet meer plannen, niet meer vooruitkijken, je impulsen niet meer beheersen”, legt hij uit. “Mensen die dag in dag uit door deurwaarders worden bestookt, gaan niet een boodschappenlijstje maken voor de weekboodschappen. Die leven veel meer in het nu.”
“Af en toe moet je ook je idealen kunnen laten varen”, waarschuwt hij. “Bij sommige cliënten kun je hun problemen niet zomaar oplossen. Veel zullen weerstand laten zien. Je moet het niet persoonlijk opvatten als mensen met je in discussie gaan over een idee, of opeens niet meer komen opdagen. Je zal mensen vanuit een empathische, mensgerichte en professionele houding moeten helpen en moeten begrijpen dat niet iedereen doet wat je zegt”, legt hij uit.
Opleiding tot schuldhulpverlener volgen
Het maakt de schuldhulpverlening een uitdagend vak, maar ook één die voldoening geeft wanneer je daadwerkelijk gedragsverandering bij de cliënt kunt realiseren. Daarom wordt er gedurende de opleiding, die aankomende maand weer van start gaat, ook veel aandacht besteed aan communicatie en coaching. Benieuwd naar het programma? Kijk dan hier voor meer informatie.
De eerstvolgende startdata zijn als volgt:
- 6 september (Utrecht)
- 8 oktober (Zwolle)
- 4 november (virtueel)