Begin februari heeft de NOS het artikel ‘Overheid maakt het voor mensen die in schulden zitten vaak erger’ gepubliceerd. Hierin wordt er onder andere gesproken over een behoorlijkheidskader. Hoe is dit ontstaan, wat houdt dit in en wat vinden wij hier als sociaal financieel hulpverlener nou eigenlijk van?
Naar aanleiding van het analyseren van 2000 klachten die binnen kwamen over de invorderingspraktijken van onder meer de Belastingdienst, het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB), DUO en het UWV is ombudsman Reinier van Zutphen in gesprek gegaan met hulporganisaties, beleidsmakers en deskundigen. Uit dit gesprek is het ‘behoorlijkheidskader’ ontstaan. Dit zijn, volgens de ombudsman, 7 geboden die belangrijker zijn dan wetten en regels. Hieronder ga ik in op 3 van deze uitgangspunten.
Duidelijk communiceren en waar nodig persoonlijk contact opnemen
Een van de geboden is: ‘Duidelijk communiceren en waar nodig persoonlijk contact opnemen’.
Wat ik in de praktijk vaak zie is dat er niet wordt gekeken naar de persoonlijke situatie van de klant. Een voorbeeld hiervan is de betalingsregeling aanvragen bij de Belastingdienst. Om in aanmerking te komen voor deze regeling moet je al aan een aantal eisen voldoen. Ook wordt er om inzicht in de in en uitgaven gevraagd en moet er een schuldenoverzicht worden overlegd.
Als na 6 weken de beslissing van de Belastingdienst wordt ontvangen, blijkt vaak dat zij een hogere regeling voorstellen dan dat de klant kan nakomen. Dit brengt vervolgens weer frustratie en hoogstwaarschijnlijk extra kosten met zich mee. Naar mijn mening kan persoonlijk contact deze frustratie wegnemen. Er kan dan onder andere worden besproken hoe de schuldensituatie is ontstaan, waarom een regeling wordt aangevraagd en waarom een bepaalde maandelijkse aflossing mogelijk is.
De beslagvrije voet waarborgen
Het gebod ‘De beslagvrije voet waarborgen’ vind ik erg belangrijk. Zowel ik, mijn collega bewindvoerders en Schuldhulpverleners zien in de praktijk vaak dat de beslagvrije voet te laag wordt vastgesteld. Dit zorgt ervoor dat er te weinig inkomen binnen komt om alle vaste lasten te betalen. Uiteraard dienen we direct een verzoek tot het wijzigen van de beslagvrije voet in. Helaas gaat hier vaak 4 tot 8 weken overheen tot de uiteindelijke beslissing binnenkomt. Daarna duurt het nog een aantal werkdagen tot het teveel geïnde beslag wordt teruggestort naar de rekening van klant.
Al met al ben je snel 1 tot 2 maanden verder. Met een beetje pech vindt er ook nog bankbeslag plaats. Dan is er helemaal geen geld meer om de rekeningen te kunnen betalen. Uiteraard kan ook dit weer teruggedraaid worden. Kunnen we niet gewoon zorgen dat er geen bankbeslag meer mag plaatsvinden op beheerrekeningen?
Medewerking verlenen aan Schuldhulpverlening
‘Medewerking verlenen aan Schuldhulpverlening’ is het laatste uitgangspunt wat ik wil bespreken.
Als de financiële situatie van de klant gestabiliseerd is, vraag ik de schuldenregeling aan. De gemeente waar ik veel mee samenwerk schrijft de instanties aan voor een saldo-opgaaf. Zodra het Vrij Te Laten Bedrag is vastgesteld en het aflossingspercentage is berekend, wordt deze opgestuurd naar de schuldeisers. Redelijk vaak staan er overheidsinstellingen in de schuldenlijst. Het verschilt per situatie of zij akkoord gaan met het voorgestelde percentage.
Wij hebben een fijne samenwerking met de afdeling schuldhulpverlening waardoor het regelen van de schulden snel verloopt. Als de schuldeisers en dan voornamelijk de belastingdienst binnen de gestelde tijd gaat reageren weet de klant eerder waar die aan toe is. Bij niet akkoord wordt een WSNP-verzoek ingediend. Dus snellere reacties vanuit de overheidsinstellingen zijn zeer welkom, of ze wel of niet akkoord gaan maakt mij dan niet eens zoveel uit.
Mijn ervaring is nog altijd dat als ik de schuldeisers op de hoogte houd van wat er speelt en met welke oplossing ik bezig ben voor het regelen van alle schulden, ze eerder akkoord gaan met een schuldenregeling. Op de hoogte houden van welke stappen er in het dossier worden genomen en laten zien dat er echt geen andere mogelijkheid is dan de schuldenregeling, werkt positief.
Het moment dat de schuldenregeling is opgestart voelt al als een kleine overwinning. Als deze dan ook nog na drie jaar goed is doorlopen en de klant een schuldenvrije toekomst tegemoet gaat, bevestigd dat weer waarom ik het vak zo leuk vind!
